चिंचणी गावाचा विकास, विशेषतः पर्यटन, अर्थव्यवस्था आणि सामाजिक एकता या क्षेत्रांमध्ये महिलांनी दिलेल्या योगदानामुळे शक्य झाला आहे.
गावातील महिलांचे संघटन, त्यांचा सहभाग आणि स्वावलंबनाचे मॉडेल संपूर्ण विभागासाठी आदर्श मानले जाते.
वरदायिणी महिला बहुउद्देशीय सामाजिक सेवा सहकारी संस्था
चिंचणी गावातील प्रत्येक कुटुंबातील एक महिला सदस्य या संस्थेची सभासद आहे.
संस्थेची नोंदणी थेट पर्यटन संचालनालय (DOT) कडे करण्यात आलेली आहे.
संपूर्ण कृषी पर्यटन केंद्राचे संचालन महिलाच करत आहेत.
ही सहकारी संस्था पर्यटन, पर्यावरणपूरक उपक्रम, विकेंद्रित उद्योग आणि सेंद्रिय शेती यावर काम करते.
महिला बचत गटांची आर्थिक प्रगती
चिंचणीत महिला व पुरुषांचे मिळून ८ बचत गट आहेत.
या बचत गटांचे एकत्रित भागभांडवल ₹३५ लाखांपेक्षा जास्त आहे.
पर्यटन केंद्राच्या माध्यमातून महिला स्वावलंबी होऊन नियमित उत्पन्न मिळवत आहेत.
पर्यटन केंद्रातील सर्व कामांमध्ये महिलांचा सक्रिय सहभाग
महिलाच खालील महत्त्वाच्या कार्यात संपूर्ण नेतृत्व करतात:
हुरडा पार्टी आयोजन
ज्वारीवर आधारित पदार्थ
पुरणपोळी, पिठलं–भाकरी, दही–धपाटे
गावरान चुलीवरील जेवण
पर्यटकांचे स्वागत व व्यवस्थापन
टेंट स्टे आणि सुविधा
यामुळे चिंचणी हे महिला–नेतृत्वाखाली चालणारे महाराष्ट्रातील एकमेव पर्यटन केंद्र ठरते.
रोजगारनिर्मितीमध्ये महिलांचे योगदान
पर्यटन केंद्रामुळे गावातील महिलांना गावातच रोजगार उपलब्ध झाला.
स्थलांतर टाळणे आणि आर्थिक स्थैर्य निर्माण करणे हा या उपक्रमाचा मुख्य उद्देश.
पर्यटकांकडून मिळणाऱ्या पैशांची व्यवहारपद्धती पूर्णपणे ऑनलाईन, ज्यामुळे पारदर्शकता आणि आर्थिक सक्षमता वाढली.
ग्रामविकासातील महिलांचा समान सहभाग
चिंचणी ग्रामपंचायत निर्णय प्रक्रियेत महिलांचा थेट सहभाग घेतला जातो.
प्रत्येक गावउपक्रमात महिला, पुरुष आणि तरुणांचा एकत्रित सहभाग.
सप्ताहिक स्वच्छता अभियानात महिलांची मोठ्या प्रमाणात उपस्थिती.
सांस्कृतिक, सामाजिक आणि लोकसहभागातील महिलांची भूमिका
पर्यटन केंद्रामुळे गावातील महिलांना गावातच रोजगार उपलब्ध झाला.
स्थलांतर टाळणे आणि आर्थिक स्थैर्य निर्माण करणे हा या उपक्रमाचा मुख्य उद्देश.
पर्यटकांकडून मिळणाऱ्या पैशांची व्यवहारपद्धती पूर्णपणे ऑनलाईन, ज्यामुळे पारदर्शकता आणि आर्थिक सक्षमता वाढली.
चिंचणीचे महिला सक्षमीकरण मॉडेल – विशेष वैशिष्ट्ये
✔ प्रत्येक घरातील एक महिला = सहकारी संस्थेची सभासद
✔ पर्यटन केंद्र 100% महिलांच्या नेतृत्वाखाली
✔ 8 बचत गट → 35 लाखांपेक्षा जास्त भांडवल
✔ रोजगार, स्वावलंबन आणि आर्थिक स्थैर्य
✔ ग्रामपंचायतीच्या निर्णय प्रक्रियेत थेट सहभाग
✔ सांस्कृतिक–सामाजिक उपक्रमांचे नेतृत्व
✔ DOT नोंदणीकृत पर्यटन मॉडेल
✔ महिलांना मिळालेले पुरस्कार व प्रशस्तीपत्रे